Çocuğum Sürekli Ağlıyor! Bu Normal mi,
Ne Yapmalıyım?
Çocuklarda ağlama davranışı, çoğu zaman ebeveynleri endişelendiren bir durumdur. Ancak
ağlama, çocuklar için temel bir iletişim ve duygu ifade biçimidir. Her yaş döneminde
ağlamanın nedeni ve anlamı farklılık gösterebilir. Bu nedenle “Çocuğum neden sürekli
ağlıyor?” sorusuna yanıt verirken çocuğun yaşı, gelişim düzeyi ve yaşadığı duygular birlikte
değerlendirilmelidir.
Çocuklarda Ağlama Davranışı Yaş Dönemlerine Göre
Nasıl Değişir?
0–2 Yaş Arası Bebeklerde Ağlama
0–2 yaş döneminde bebekler, ihtiyaçlarını ifade edebilmek için ağlamayı kullanırlar. Bu dönemde ağlamanın iki temel nedeni vardır:
- Fizyolojik ihtiyaçlar (açlık, uyku, gaz, alt değiştirme vb.)
- Duygusal boşalım: Bebeğin anne karnında ya da doğum sırasında yaşadığı stresin dışa vurumu
Tüm ihtiyaçları karşılandığı halde devam eden ağlama nöbetleri, bebeğin geçmişte yaşadığı stresi düzenleme yolu olabilir. Bu tür ağlamalar sağlıklı ve doğaldır.
2–4 Yaş Arası Çocuklarda Ağlama
Bu dönemde çocuklar isteklerini daha çok konuşarak ifade etmeye başlarlar. Ancak günlük
yaşamda karşılaştıkları hayal kırıklıkları, sınırlar ve stres faktörleri ağlama davranışına yol
açabilir. Çocuklar çoğu zaman neden ağladıklarını kendileri de bilemezler. Bu nedenle
ebeveynlerin ilk adımı, ağlamanın normal bir duygu ifadesi olduğunu kabul etmek
olmalıdır.
4 Yaş ve Sonrasında Ağlama
Daha büyük çocuklarda ağlama, baş edilemeyen duygular ve zorlayıcı durumlar karşısında
ortaya çıkar. Bu yaş grubunda her ağlamaya aynı şekilde yaklaşmak doğru değildir. Çocuğun
gelişimi, duygusal ihtiyacı ve ağlamanın nedeni mutlaka dikkate alınmalıdır.
Çocuğum Ağladığında Neler Yapmalıyım?
- Zorlayıcı durumlarda sağlıklı tepkiler vererek rol model olun
- Çocuğun duygularını yargılamadan yansıtın
(“Bugün seni okuldan erken aldığım için üzüldün, arkadaşlarınla oynamak
istiyordun.” gibi) - Dokunsal temas kurun (sarılmak, elini tutmak)
- Uyku, beslenme ve güvenlik gibi fizyolojik ihtiyaçlarını kontrol edin
- Ağlama sırasında sesinizi yükseltmeyin; bu, çocuğun beyninde tehdit algısı yaratabilir.
Çocuğum Ağladığında Neler Yapılmamalı?
- “Ağlama!”, “Sen bebek misin?”, “Git odanda ağla!” gibi küçümseyici ve reddedici ifadeler kullanmayın.
- Susturmak için yiyecek vermeyin; bu durum duygusal yeme davranışına yol açabilir.
- Ağlama başladığında her isteğini yerine getirmeyin; bu, ağlamayı pekiştirir ve uzatır.
- Seçenek sunmadan kontrol etmeye çalışmayın; yaşına uygun karar verme fırsatları tanıyın.
Ne Zaman Uzman Desteği Alınmalı?
Aşağıdaki durumlarda bir çocuk psikoloğu veya klinik psikologdan destek almak önemlidir:
- Ağlama nöbetleri sık ve kontrol edilemez hale geldiyse
- Ağlamaya eşlik eden davranış sorunları başladıysa
- Ebeveyn olarak nasıl tepki vereceğinizi bilmiyorsanız
- Yanlış davrandığınızı düşünüyor ve çaresiz hissediyorsanız
Oyun Terapisi Nedir? Süreç Nasıl İlerler?
Oyun terapisi, çocuğun iç dünyasını oyun yoluyla ifade edebildiği, terapist ile güvene dayalı bir ilişki kurulan terapi sürecidir. Çocuklar duygularını kelimelerle değil, oyunla anlatırlar. Bu nedenle oyun terapisi, çocuğun dünyasına ulaşmanın en etkili yollarından biridir.
Oyun terapisi sürecinde çocuk:
- Duygularını güvenli şekilde ifade eder
- Travmatik yaşantılarını oyun içinde yeniden işler
- Öfke ve saldırgan duygularını sağlıklı şekilde boşaltır
- Kendini kontrol etme becerilerini geliştirir
Oyun Terapisi Türleri
Çocuk Merkezli Oyun Terapisi
- Yönlendirici olmayan bir yaklaşımdır
- Terapide lider çocuktur
- Amaç çocuğu değiştirmek değil, kendini fark etmesini sağlamaktır.
Uygun Yaş Aralığı: 2–10 yaş
Kullanım Alanları:
Öfke problemleri, kaygı, travma, kardeş kıskançlığı, içe kapanıklık, okul sorunları, özgüven
problemleri ve daha fazlası
Yapılandırılmış Oyun Terapisi
- Yönlendirici ve hedef odaklıdır
- Aile sürece aktif olarak dahil edilir
- Daha hızlı ve çözüm odaklı ilerler
Uygun Yaş Aralığı: 4–13 yaş
Kullanım Alanları:
Dikkat eksikliği, hiperaktivite, dürtüsellik, davranış problemleri, sosyal beceri sorunları
Okul Fobisi Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Okul fobisi, çocuğun okula gitmeyi reddetmesi ve okulla ilgili yoğun kaygı yaşamasıdır. En sık anaokulu ve ilkokul döneminde görülse de, 5. ve 9. sınıfa geçişlerde de ortaya çıkabilir.
Okul Fobisi Belirtileri
- Okula gitmemek için bahaneler üretme
- Okuldan bahsedildiğinde gerilme
- Sabahları mide bulantısı, karın ağrısı
- Ağlama, öfke ve saldırganlık
- Uyanmak istememe, bilerek geç kalma
Okul korkusu birkaç hafta içinde geçmez ve şiddetli devam ederse mutlaka uzman desteği
alınmalıdır.
Çocuklarda Kardeş Kıskançlığı Nedir?
Kardeş kıskançlığı, çocuğun ebeveyn ilgisini paylaşmakta zorlanmasıyla ortaya çıkan doğal bir duygudur. Ancak yoğunlaştığında davranış sorunlarına yol açabilir.
Kardeş Kıskançlığında Neler Yapılmalı?
- Her çocuğa özel zaman ayırın
- Büyük çocuğu bakım sürecine dahil edin
- Sevginin bölünmediğini, çoğaldığını anlatın
- Aşırı telafi edici davranışlardan kaçının
Tüm çabalara rağmen davranışsal ve duygusal gerilemeler devam ediyorsa uzman desteği
alınmalıdır.
Klinik Psikolog
Sedanur AKTÜRK